به گزارش مشرق، محمدجعفر دهزاد کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز گفت: مصرف چای و دمنوش های گیاهی در سراسر دنیا رواج داشته و به ویژه در ایران به یکی از عادات روزمره تبدیل شده است. جدا از خواص گوناگونی که برای انواع دمنوش و چای ذکر می شود، در این مطلب دمنوش های موثر بر هضم و جذب غذا و اثر آنها بر عملکرد سیستم گوارشی از نظر علمی بررسی می شود.
دمنوش نعنا
نعنا همواره به دلیل عطر فوق العاده و خواص آرام بخش برای معده مورد توجه بوده است. ماده موثره نعنا «منتول» است که در مطالعات مختلف اثر آن برای بهبود مشکلات گوارشی به اثبات رسیده است.
روغن و عرق نعنا نیز از خواص مشابهی برخوردارند، هرچند لازم است از خالص و سالم بودن آن اطمینان حاصل کرد. دمنوش و روغن نعنا می توانند التهاب روده، نفخ، دل پیچه و درد معده را بهبود بخشند. برای تهیه دمنوش نعنا باید ۷ تا ۱۰ برگ نعنای تازه را به مدت ۱۰ دقیقه در یک لیوان (۲۵۰ سی سی) آب گرم (حدود ۸۰ درجه سانتی گراد) قرار داده و پس از جداسازی برگ ها، میل کرد.
دمنوش زنجبیل
زنجبیل با داشتن مواد موثره «جینجرول» و «شوگل» باعث افزایش حرکات معده و افزایش سرعت تخلیه غذا می شود. در نتیجه این عمل زنجبیل می تواند حالت تهوع، نفخ، درد شکم و دل پیچه را کاهش دهد. زنجبیل یکی از موثرترین مواد برای کاهش حالت تهوع در دوران بارداری، تهوع ناشی از شیمی درمانی و یا دریازدگی (یا حالت تهوع ناشی از حرکت) است. برای تهیه دمنوش زنجبیل حدود ۳۰ گرم ریشه زنجبیل برش زده (زنجبیل تازه) را در نیم لیتر آب به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به آرامی بجوشانید و پس از جداسازی زنجبیل آن را میل کنید.
چای سبز
برای چای سبز خواص زیادی عنوان شده که یکی از آنها بهبود عملکرد هضم معده ای است. در سال ۲۰۰۵ میلادی و در یک مطالعه گسترده مشخص شد پلی فنول های چای سبز از جمله «کاتچین» می توانند با افزایش عملکرد آنزیم معده (پپسین) روند هضم و جذب پروتئین ها را بهبود بخشند.
با توجه به اینکه چای سیاه مقادیر کمتری پلی فنول نسبت به چای سبز دارد، ممکن است اثر مشابهی نداشته باشد و در این زمینه چای سبز مناسب تر است. برای تهیه دمنوش چای سبز نباید از آب جوش استفاده شود. یک قاشق چایخوری از برگ چای سبز را در یک لیوان آب گرم (حدود ۸۰ درجه سانتی گراد) بریزید و پس از ۳ تا ۵ دقیقه برگ چای را از آب جدا کنید. حتی در صورتی که تمایل به مصرف دمنوش بلافاصله پس از ۳ تا ۵ دقیقه را ندارید باید برگ چای را از آن جدا کرده و سپس دمنوش را نگهداری کنید.
دمنوش رازیانه
رازیانه با دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی می تواند از زخم معده بطور موثری پیشگیری کند. همچنین مطالعات نشان می دهند رازیانه می تواند حرکات دستگاه گوارشی را افزایش دهد که در نتیجه این اتفاق نقش مهمی در بهبود یبوست و علائم آن دارد. برای تهیه دمنوش رازیانه یک قاشق چایخوری (۴ گرم) تخم رازیانه را در یک لیوان آب داغ ریخته، پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه دانه های رازیانه را جدا کرده و میل کنید.
دمنوش سنا
گیاه سنا یکی از موثرترین گیاهان برای بهبود عملکرد گوارشی به شمار می رود. ماده موثره این گیاه با نام «سنوساید»، پس از ورود به روده بزرگ شکسته شده و باعث بهبود انقباضات و حرکات روده بزرگ می شود.
سنا یکی از موثرترین مواد در رفع یبوست اطفال، بزرگسالان و سالمندان است، اما باید مراقب بود! چنانچه مشکل یبوست نداشته باشید مصرف دمنوش سنا می تواند باعث ایجاد اسهال شود. برای تهیه دمنوش سنا یک قاشق چایخوری (۴ گرم) برگ خشک این گیاه را در یک لیوان آب داغ ریخته، پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه برگ ها را جدا کرده و میل کنید.
با وجود اینکه مصرف دمنوش های و چای ها اغلب ایمن و بی ضرر هستند، اگر تمایل دارید یکی از دمنوش های گیاهی را به صورت روزانه مورد استفاده قرار دهید، محتاط باشید و با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.
در مورد کودکان، مادران باردار و شیرده هرگز به صورت خودسرانه و در مقادیر زیاد از دمنوش ها و فراورده های گیاهی استفاده نکنید. همچنین اگر تحت نظر پزشک و یا در حال مصرف داروهای خاص هستید بدون مشورت با پزشک اقدام به استفاده از فراورده های گیاهی نکنید.
